Czy dziecko samo się emocjonalnie wychowa na bezkonfliktowego człowieka?

Przez długi czas wychowanie dziecka kojarzyło się przede wszystkim z edukacją poznawczą.  Dziś już wiadomo, że równie ważna, o ile nie ważniejsza, jest edukacja emocjonalna.  Dziecko, wbrew przekonaniu wielu, samo emocjonalnie się nie wychowa na pozytywnego i bezkonfliktowego człowieka. Przede wszystkim musi otrzymać poprawne wzorce. Należy pozytywnie je wzmacniać,  jednakże wszelkie pochwały muszą być odpowiednio wyważone, a dziecko powinno otrzymywać jasne dla niego komunikaty.

Osobowość dziecka a wychowanie.

Oczywiście znaczącą rolę w osobowości dziecka odgrywać będą uwarunkowania osobowościowe, genetyczne. Jedne dzieci będą uparte, kłótliwe, zadziorne i poważne inne będą spolegliwe, wesołe, bezkonfliktowe. Jednakże nadal mamy wpływ jak będzie się kształtować dziecko. Jak możemy wychować dziecko na bezkonfliktowego człowieka?

Dziecko powinno być uczone wyrażania swoich uczuć, otrzymywać poprawne wzorce reagowania na różnorodne zdarzenia, jednakże przede wszystkim powinno otrzymywać jak najwięcej pozytywnych emocji. Miłość, przytulanie, uśmiech, pochwały – wszystko to buduje pozytywną postawę u dziecka, umacnia je w poczuciu własnej wartości, pewności, sprawczości.

Dziecko, które zostało wychowane zgodnie z modelem, który zwraca dużą uwagę na poziom inteligencji emocjonalnej, ma szansę osiągać dużo lepsze efekty w życiu dorosłym w sferze zawodowej oraz prywatnej, potrafi utrzymać zgodne relacje z najbliższymi, co w ostatnich czasach zaczyna być dużym problemem dla wielu.

Kompetencje emocjonalne – podział na grupy wg Daniela Golemana

Daniel Goleman kompetencje emocjonalne podzielił na grupy, które wskazują na różnorodne zdolności. Są one ze sobą ściśle powiązane, gdyż deficyt w obrębie jednej grupy może powodować niemożność odpowiedniego zadziałania w określonych sytuacjach. Nie dotyczy to jednak wszystkich kompetencji. Niektóre są niezależne od siebie, inne bazowe, na których nadbudowujemy kolejne.  Na przykład samoświadomość potrzebna nam jest do wykształcenia samoregulacji, a z kolei obie potrzebne są do motywowania się. Należy zaznaczyć, iż nie trzeba mieć wszystkich kompetencji na wysokim poziomie. Czasem bardziej będą przydawać się jedne a czasem drugie.

Mając świadomość kompetencji, które wchodzą w skład inteligencji emocjonalnej możemy zadbać o ich rozwój na jak najwyższym poziomie. Pracując jednak z dziećmi, musimy pamiętać, że ich możliwości osiągania określonych umiejętności są na pewnych etapach rozwoju ograniczone. Zgodnie z definicją rozwoju „jest to proces kierunkowych przemian, w toku którego obiekty danego rodzaju przechodzą od form lub stanów prostszych, niższych, mniej doskonałych do form lub stanów bardziej złożonych, wyższych, doskonalszych pod określonym względem.”

W tej definicji rozwój jest nierozłącznie rozumiany jako postęp. Nie ma w nim treści związanej z wartościowaniem, tylko ze stwierdzeniem określonych tendencji rozwojowych. Zmiany w psychice dziecka mają za zadanie doskonalić wszelkie jego stosunki ze środowiskiem, regulować je oraz wzbogacać formy życia psychicznego. Taki postęp jest szczególnie zauważalny w okresie dzieciństwa.

Kompetencja osobista i społeczna.

Goleman wyróżnił kompetencję osobistą i społeczną.

Kompetencja osobista mówi o tym, jak potrafimy sobie poradzić ze sobą samym. W jej zakres wchodzi:

– świadomość emocjonalna – czyli to jak rozpoznajemy własne emocje i ich skutki;

– poprawność samooceny – czyli to jak umiemy rozpoznać swoje możliwości;

– wiara w siebie;

– samoregulacja – czyli jak panujemy nad własnymi emocjami, w skład której wchodzi: samokontrola, spolegliwość – związana z umiejętnością przestrzegania norm moralnych, sumienność, przystosowalność – jak bardzo jesteśmy elastyczni w przystosowywaniu się do zmian, innowacyjność;

– czy umiemy przyjmować nowe rozwiązania;

– motywacja – a w niej: dążenie do osiągnięć (zaangażowanie – utożsamianie swoich celów z celami grupy);

– inicjatywa – czyli czy potrafimy zauważyć jakieś okazje, optymizm.

Kompetencja społeczna mówi o tym, w jaki sposób radzimy sobie z innymi. W jej zakres wchodzi:

– empatia – zauważanie i rozumienie, uświadamianie sobie uczuć innych osób;

– umiejętności społeczne – umiejętność wzbudzania u innych pożądanych przez nas reakcji takich jak:

wpływanie na innych;

porozumienie – umiejętność słuchania;

łagodzenie konfliktów;

przewodzenie – inicjowanie innych do działania;

katalizowanie zmian – otwartość na zmiany;

tworzenie więzi – dobre stosunki z innymi;

współpraca – umiejętność utrzymania pracy zespołowej;

umiejętności zespołowe – umiejętność organizowania pracy zespołowej.